Toekomst ouderenzorg: gesprek meer compleet voeren

Het is goed dat er veel aandacht is voor de toename van ouderen en hoe we de zorg in de toekomst moeten gaan regelen. Het ministerie van VWS heeft hiervoor een dialoognota met mogelijke keuzes gemaakt. Gesprekken met alle betrokken partijen zijn zeker nodig om te zorgen voor toekomstbestendige ouderenzorg.

Eerdere berichten

We hebben op deze dialoognota Ouder Worden 2020-2040 gereageerd. Eerder hebben we al op de rapporten ‘Zorg voor de Toekomst’ en ‘Oud en Zelfstandig in 2030’ gereageerd. Deze stukken gaan over hetzelfde onderwerp. Hiervoor hebben we jouw mening gevraagd, die daarin is meegenomen.In deze dialoognota is er onvoldoende oog voor mensen met levensbrede en levenslange beperkingen. Deze groep heeft al zorg op het moment dat ze ouder worden. En we vinden het advies om alle zorg en ondersteuning voor zelfstandig wonende ouderen uit de Wet langdurige zorg (Wlz) te halen en te verplaatsen naar de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en Zorgverzekeringswet (Zvw) onbegrijpelijk. Daarom waarschuwen we vast. Regie over eigen leven wordt steeds belangrijker. Maar als meer zorg en ondersteuning naar algemene voorzieningen gaat, gaat daarmee de keuzevrijheid verloren. En ook de mogelijkheid om hiervoor een pgb in te zetten.

Zorg naar de Wmo en Zvw geen oplossing

Drempels wegnemen bij de overgang tussen de zorgwetten, zoals een hogere eigen bijdrage, een (tijdelijke) verlaging van het aantal uren en een noodzakelijke wisseling van zorgaanbieder, is nodig. Het verschuiven van de zorg en ondersteuning van de Wlz naar de Zvw en Wmo is niet de oplossing, want:
  • Zorg en ondersteuning vanuit de Wmo en Zvw is niet altijd goed op orde.
  • Er worden vaak kortdurende indicaties afgegeven.
  • Er zijn verschillen tussen gemeenten door de beleidsvrijheid.
  • Pgb-tarieven bij gemeenten zijn nu vaak ontoereikend.
  • Er is te weinig vrijheid om zorg en ondersteuning op passende manier in te zetten.

Toekomstmuziek

Alleen als in de Wmo en/of Zvw meer passende zorg en keuzevrijheid voor de zorgverlener (formeel en informeel) en financieringsvorm wel goed geregeld kunnen worden, zou het een oplossing kunnen zijn. Wij willen juist oplossingen die daadwerkelijk drempels tussen de verschillende zorgwetten aanpakken, zoals:
  • een persoonsvolgend budget. Je hebt dan wel keuzevrijheid over wie, wanneer en hoe de zorg wordt geleverd, maar hoeft niet de administratie te doen.
  • 1 loket voor alle zorgwetten. Hierbij is het belangrijk dat de gehele hulpvraag in beeld komt vanuit de verschillende zorgwetten.

Wat kan ik zelf?

Het feit dat ouderen langer voor zichzelf moeten zorgen mag niet betekenen dat noodzakelijk zorg er niet komt. Er zal altijd goed gekeken moeten worden naar draaglast en draagkracht van de persoon en naar wat hij of zij verder nodig heeft aan zorg. We vinden het belangrijk dat ontwikkelgericht wordt gedacht. Denk bijvoorbeeld aan het belang van de inzet van een ervaringsdeskundige die kan uitleggen hoe een bepaalde handeling het beste uitgevoerd kan worden of welk hulpmiddel passend zou kunnen zijn.

Wie zorgt voor mij?

Belangrijk is om mantelzorg nooit te verplichten. Met name de groep mensen die levenslang en levensbreed zorg nodig heeft, doet al jaren een beroep op het netwerk. Wanneer het netwerk nóg meer zorg moet gaan bieden dan ze al doen, zorgt dit voor een grotere kans op uitval. Ook is goede mantelzorgondersteuning nodig. Werkgevers zouden de ruimte moeten bieden aan hun werknemers om mantelzorg te leveren. Daarnaast kan ook gedacht worden aan een financiële vergoeding voor mantelzorgondersteuning. En de respijtzorg moet op orde zijn, zodat mantelzorgers ontlast worden en in staat zijn de zorg voor hun naasten vol te houden.

Waar woon ik?

Het uitgangspunt voor deze vraag moet maatwerk zijn. Waar kan iemand de zorg en ondersteuning krijgen die het best passend is? We vinden dat keuzemogelijkheden en invloed op de kwaliteit van de zorg door de zorgvrager en zijn vertegenwoordiger essentieel zijn om te komen tot passende en efficiënte zorg. Meer plaatsen in de verpleeghuiszorg staat hier haaks op. Mensen met een beperking wonen al ergens met zorg voor ze onder de ouderenzorg gaan vallen. Voor deze groep moet ook oog zijn. Het is vaak niet goed als deze mensen moeten verhuizen. Er moeten meer woningen gebouwd worden, momenteel is dat niet het geval. Zowel woningen die geschikt zijn voor woonzorgcombinaties als kleinschalige woonvormen. Er moeten daarnaast genoeg levensbestendige woningen zijn. Zorgkantoren en pgb gefinancierde wooninitiatieven moeten werkbare afspraken over toezicht, sturing, kwaliteit en besteding van individuele budgetten kunnen maken. Werk aan meer eenvoudige regels en verminder administratieve lasten. En vergelijk in een onderzoek VPT en pgb op financiering, regels en zeggenschap.

Wat doen we voor jou?

We willen samen met betrokken partijen zorgen voor toekomstbestendige ouderenzorg. We hebben onze kennis en expertise, ook op het gebied van wonen en zorg, aangeboden om tot goede oplossingen te komen. Je kunt onze volledige reactie via de link hieronder lezen. In de bijlage van deze brief staan onze eerdere reacties op de rapporten  ‘Zorg voor de Toekomst’ en ‘Oud en Zelfstandig in 2030’.