Wat zijn de belangrijkste knelpunten/verbeterpunten?
Te korte indicaties
Kamerleden spreken zich hier duidelijk over uit. Het kan en mag volgens hen niet zo zijn dat wanneer je een levenslange beperking of ziekte hebt, je telkens weer moet laten zien dat dit niet beter wordt.
Lucille Werner (CDA): Een vrouw die in een rolstoel zit die keer op keer moet bewijzen dat ze echt niet kan lopen. Wat een frustratie en waar is hier de menselijke maat? Zorg voor een stempel voor mensen die een levenslange beperking hebben zodat zij geen herindicaties meer aan hoeven te vragen.
De minister is het met de Kamerleden eens. Ze noemt het zelfs mensonterend dat budgethouders steeds opnieuw moeten bewijzen dat zij zorg en ondersteuning nodig hebben. Maar de minister gaat voor meerjarig indiceren. Ze staat ervoor open om te kijken voor wie dit geregeld moet gaan worden en hoe dit mogelijk gemaakt kan worden. Ze vraagt ruimte om dit te kunnen onderzoeken. Daarnaast richt ze zich ook op het verbeteren van de toegang, zodat mensen gemakkelijker een indicatie krijgen, passend en meerjarig. De Kamerleden willen meer: een levenslange indicatie met tussentijdse evaluatie momenten.
Te lage tarieven
Gemeenten verlagen steeds vaker de tarieven voor zorgverleners. Gevolg hiervan is dat zorgverleners ervoor kiezen om ergens anders te gaan werken. Budgethouders kunnen daardoor weinig tot geen zorgverleners krijgen en hebben dus niet meer (voldoende) zorg en/of ondersteuning.
Fleur Agema (PVV): We hebben allemaal de beelden gezien van Schiphol wat er gebeurt met personeelstekort. Ditzelfde gebeurt voor onze ogen met het pgb. Gemeenten verlagen de tarieven richting het minimumloon. Zorgverleners gaan ergens anders werken. Dit betekent dat mensen straks geen zorg meer ontvangen. Er moet een marktconform salaris komen. De krapte op de arbeidsmarkt is al een groot probleem in de zorg.
De minister wil dat gemeenten pgb-tarieven gaan betalen die het inkopen van goede zorg haalbaar maken. Er moet bekeken worden hoe een bestaande handreiking omgevormd kan worden om tot goede uitleg te komen om tot reële tarieven te komen. Ze gaat hierover met Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in overleg en komt er in het najaar op terug bij De Tweede Kamer. Als gemeenten niet willen meewerken weet zij niet wat zij gaat doen. Daar moet zij nog naar kijken.
Niet goed toegerust
De minister geeft aan dat medewerkers die een pgb toewijzen niet altijd voldoende zijn toegerust om goede gesprekken te voeren met (toekomstige) budgethouders. Dit leidt tot onterechte afwijzingen, ontmoediging en discussies over tarieven. En soms krijgen mensen die er niet bewust voor kiezen of niet pgb-vaardig zijn wel een pgb. Veel problemen in de toegang ontstaan vanuit wantrouwen. Samen met staatssecretaris Van Ooijen gaat zij de toegang versterken om knelpunten weg te werken. In het najaar komt ze met een stappenplan dat zij met Per Saldo en de VNG maakt
Wij vinden het belangrijk dat het toerusten van budgethouders kosteloos voor hen mogelijk wordt gemaakt. In ons programma 2021-2025 hebben we benoemd dat betere toerusting nu echt breed opgepakt moet worden voor zowel voor gemeenten, zorgkantoren en zorgverzekeraars als voor budgethouders/vertegenwoordigers. Zodat het pgb altijd een bewuste en positieve keuze is.
Ook wijst de minister op de ‘werkplaats pgb’. Die heeft echter een andere benaming gekregen: het informatieplatform pgb op de VNG website waar een aantal onderwerpen uitgelicht worden en waar gemeentemedewerkers op een forum ideeën kunnen uitwisselen. Dit is echter niet voldoende voor volledige toerusting die nodig is.
Budgethouder: Trainingen en cursussen van Per Saldo zorgen ervoor dat ik goed op de hoogte blijf en in staat ben op een juiste manier met een pgb te werken. In het verleden (Awbz) werden trainingen van Per Saldo kosteloos via de verstrekker aangeboden, nu niet meer. Mensen met een krap budget zijn hierdoor niet in staat noodzakelijke trainingen te volgen. De verstrekker heeft ook baat bij goed toegeruste budgethouders.
Ouder- en wooninitiatieven
Mirjam Bikker vraagt: ‘Het Significant onderzoek laat duidelijk zien dat het van meerwaarde kan zijn om in een collectieve setting de zorg te regelen. Maar hoeveel ruimte blijft er voor collectieve woonvormen om met een pgb de zorg in te kopen?’
De minister geeft aan grote waardering te hebben voor ouder- en wooninitiatieven waar ouders voor hun kinderen met grote inspanning zorg op maat regelen. Zij vindt ouder- en wooninitiatieven juist van groot belang: ‘Ik zie hoe op die plekken de persoonsgerichte zorg en eigen regie van bewoners in praktijk worden gebracht om op die manier maximaal vorm te geven aan hun eigen leven. Ook als je dat in collectiviteit regelt. Bovenaan staat daarbij de eigen regie van ouders voor hun kind’
Volgens de minister zijn er ook aanbieders die vanuit een andere optiek een wooninitiatief zijn gestart. Of waar de eigen regie er niet is met als gevolg een verkapte vorm van Zorg in Natura (ZIN). Voor deze laatste twee wil de minister onderzoeken hoe zij met het zorgkantoor afspraken kunnen kan maken over hoe contractering sneller en beter kan.
De minister krijgt ook de vraag voorgelegd hoe zij denkt het onderscheid te kunnen maken of het pgb wel of niet passend is in een bepaald wooninitiatief. Hierop antwoordt zij: ‘Het startpunt is maatwerk vanuit het cliëntperspectief. Per initiatief wordt bekeken of het pgb wel/niet passend is. Over de vraag hoe dat er precies uit moet zien en of de vorm van een meetlat daarbij het meest passend is, voer ik de komende tijd het gesprek met Per Saldo, BVKZ en andere belangen- en cliëntenorganisaties.’
Fonda Sahla (D66) en Mirjam Bikker (ChristenUnie) hebben over ouder- en wooninitiatieven meer kritische vragen gesteld. De Kamervragen en de antwoorden van de minister daarop lees je hier.
Inhuren naasten
Er is een onderzoek gaande naar de sociale zekerheid van ouders/naasten die werken voor hun kind dat intensieve zorg nodig heeft. De minister zegt toe de uitkomsten van dit belangrijke onderzoek breder te willen gaan trekken dan alleen deze doelgroep. Dit is voor ons een erg belangrijke toezegging.
1 loket
Kamerleden gaven ook het belang aan voor één toegangsloket voor mensen met een levenslange en levensbrede hulpvraag. Waarom worden mensen van het kastje naar de muur gestuurd en moeten zij elke keer weer hun verhaal doen als ze hulp nodig hebben vanuit verschillende zorgwetten en op verschillende levensterreinen? Het is toch veel makkelijker om voor deze mensen een onafhankelijk loket in te richten waar ze met al hun hulpvragen terecht kunnen en achter de schermen gekeken wordt wie hiervoor verantwoordelijk is en dat het geregeld wordt. Mensen met een hulpvraag moeten ontlast worden van onnodig extra bureaucratie.
De minister geeft in eerste instantie aan dat 1 toegangsloket niet binnen het huidige stelsel past en ze eigenlijk wel naar een oplossing wil zoeken passend binnen het huidige stelsel. Vanuit de Kamer komt de opmerking dat het misschien wel beter is om buiten de lijntjes te gaan kleuren om tot een werkelijke verbetering te kunnen komen. Ook wordt er aangegeven dat iedere gemeenten een eigen toegang laten organiseren enorm inefficiënt is. Dit kan toch ook niet goed gaan.
De minister zegt uiteindelijk toe dit te gaan onderzoeken.
Ipgb
De zorg is momenteel erg opgeknipt in verschillende wetten. Ipgb moet niet een extra tussenloket worden, maar een loket dat de verschillende huidige toegangsloketten vervangt voor mensen met een levenslange en levensbrede beperking.
De Kamer vraagt de minister te kijken naar een doorstart van de pilot integraal pgb. Dit zou viaeen landelijke financiering geregeld moeten worden om te voorkomen dat er tegen dezelfde problemen aangelopen wordt als bij de vorige pilot. Je zou dit eerst met een beperkt aantal budgethouders kunnen uittesten, net als eerder is gedaan met de pilot levensloopbegeleiding bij autisme.
De minister geeft in haar beantwoording aan hier niet meer naar te willen kijken. Wij vinden dit erg jammer. Het laatste experiment is mislukt omdat de randvoorwaarden om de pilot te laten slagen nog niet goed geregeld waren, waardoor de pilot nooit goed van de grond kon komen.
PGB Portaal ook in de Zvw
Door meerdere Kamerleden is gesproken over het PGB Portaal. Dat het belangrijk is dat alle budgethouders gebruik zouden moeten kunnen maken van het nieuwe portaal, dus ook de budgethouders met een Zvw-pgb . De minister heeft toegezegd hierop terug te komen in een brief.