Woensdag 5 juli heeft minister Helder een Stand van Zakenbrief pgb gestuurd naar de Tweede Kamer. Minister Helder vindt dat het pgb een belangrijk instrument is: ‘Een pgb geeft mensen, die dat kunnen, de mogelijkheid om zelf zorg op maat te regelen op de manier die bij hen past’.
De thema’s
Sinds het pgb-debat van donderdag 23 juni 2022, na toezeggingen van minister Helder en aangenomen moties in de Tweede Kamer, zijn we aan het werk gegaan met de uitwerking van de pgb-thema’s die een verbeterslag nodig hebben, namelijk:
- Toegang en toerusting
- Zorg door naasten vanuit een pgb (eerder informele hulp genoemd)
- Wooninitiatieven
Op naar een sterk en stevig pgb
De actielijnen van minister Helder, staan tijdens haar termijn, centraal in onze belangenbehartiging. Ook staan veel onderwerpen in ons programma 2021 – 2025. Mede dankzij onze lobby zijn veel onderwerpen hoog op de agenda gekomen. We willen nu doorpakken en met elkaar tot oplossingen komen. Samen geven we het pgb weer glans.
We zijn blij dat er zoveel aandacht is voor het pgb en er stappen worden gezet naar verbetering. En dat het pgb wordt gezien als een belangrijk instrument om eigen regie over je leven te kunnen houden. Wel vinden we dat er op een aantal punten die wij hieronder beschrijven steviger ingezet mag worden en dat de minister hier ook echt op zou moeten doorpakken.
Thema Toegang en toerusting
Tarieven
We zijn blij dat er een handreiking komt voor tarieven. Hierin wordt de opbouw van de toereikende tarieven beschreven die gemeenten kunnen hanteren om tot vaststelling van pgb-tarieven te komen. Wij zijn in nauw overleg met de organisatie die de handreiking opstelt, om te zorgen dat de juiste punten in de handreiking worden meegenomen.
Wij zijn wel van mening, als blijkt na een evaluatie, dat er onvoldoende gemeenten deze handreiking hanteren, de minister deze werkwijze om tot tarieven te komen dan verplicht moet gaan stellen. Zodat budgethouders niet meer worden geconfronteerd met ontoereikende tarieven voor de verschillende functies.
Passend beschikken
Voor passend beschikken zijn we blij dat een aantal gemeenten, zoals Rotterdam, Maastricht en Stichtse Vecht, al het voortouw hebben genomen om een passende beschikking af te geven voor inwoners met een levenslange beperking of ziekte. De beschikkingsduur sluit hierbij aan op de duur van de beperking.
Movisie gaat een webinar verzorgen voor gemeenten waar informatie wordt gedeeld hoe gemeenten dit goed kunnen organiseren. Het is de bedoeling dat alle gemeenten het langer beschikken gaan toepassen. Naast de webinar van Movisie, gaan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Per Saldo een ronde maken langs de gemeenten om de 5 onderwerpen uit de eerste actielijn ‘Toegang’ verder toe te lichten.
Toerusting budgethouders
Het derde onderdeel dat we samen met de VNG en VWS oppakken is het toerusten van budgethouders, zoals we eerder ook in een pilot hebben opgepakt met het Zilveren Kruis voor de Wet langdurige zorg (Wlz).
Dit willen we ook met een aantal gemeenten gaan doen om te laten zien welke voordelen het oplevert als je van te voren mensen goed informeert en toerust. Dit is vreemd genoeg niet opgenomen in de Stand van Zakenbrief pgb, ondanks dat dit een actielijn van het sociaal domein betreft.
Domeinoverstijgend samenwerken
We zijn blij dat er aandacht is voor domeinoverstijgend samenwerken. Wij zien het liefst dat er 1 toegangsloket komt waarbij mensen met al hun zorg- en ondersteuningsvragen terecht kunnen en er op de achtergrond gekeken wordt welke verstrekker verantwoordelijk is voor de invulling van welk deel. Domeinoverstijgende samenwerking kan hier een goed begin zijn. Wij werken hier graag aan mee om dit te ontwikkelen.
Thema zorg voor naasten vanuit een pgb
Handreiking doelgroep
Minister Helder geeft aan dat het niet nodig is om een handreiking te schrijven over voor wie het pgb bedoeld is. Dit kwam voort uit de vraag van gemeenten om weigeringsgronden te formuleren, waarbij het pgb afgewezen zou mogen worden. Er is volgens de minister voldoende voorhanden om tot een juiste afweging te komen, zoals het pgb-vaardigheidskader. Het probleem is dat veel gemeenten niet beschikken over de juiste informatie.
Wij vinden dan ook dat er meer nodig is:
- Het is noodzakelijk de inhoudelijke deskundigheid over het pgb en de oorsprong hiervan bij de medewerkers van gemeenten te vergroten. Velen zijn hier helemaal niet mee bekend, maar er wordt wel van hen verwacht dat zij de juiste afweging maken bij het toekennen of afwijzen van een pgb. Dit staat niet benoemd in de brief, maar dit is wel essentieel en hier zal echt serieus werk gemaakt van moeten worden.
- Ook moet er gekeken worden naar alternatieven voor mensen die geen pgb willen en er ook geen passende zorg is ingekocht door gemeenten. De gemeenten zijn in dat geval verantwoordelijk voor het regelen van passende zorg, desnoods door middel van individuele contractering.
Handreiking beoordeling informele zorg
Bij inhuur van naasten met een pgb zegt de minister dat er een handreiking gemaakt zal worden. Daarin worden ook de stappen meegenomen uit de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep (CRvB). En wordt uitleg gegeven wat in alle redelijkheid van naasten verwacht mag worden: de gebruikelijke zorg. We zijn blij dat dit is opgenomen in deze stand van zakenbrief.
Thema Wooninitiatieven
Eigen regie
Wij vinden het heel nuttig dat duidelijk is uitgeschreven welke regie een budgethouder in een wooninitiatief moet hebben over de individuele en collectieve zorg. Daaruit volgt automatisch dat ook pgb-wooninitiatieven en pgb-zorgaanbieders weten op welke manier zij hun zorg en hun organisatie moeten inrichten. Minister Helder geeft aan deze vereisten onder de aandacht te zullen gaan brengen van alle betrokken partijen.
Wij vinden het belangrijk dat hiernaast sprake is van échte borging. Dat wil zeggen, door een goede toerusting van budgethouders, wooninitiatieven, zorgaanbieders en verstrekkers, dat de vereisten van eigen regie niet alleen in beeld zijn, maar ook daadwerkelijk worden nageleefd. Dit zullen wij teruggeven aan minister Helder.
Beter mogelijk maken van contracteren
Het voordeel van dit actiepunt is dat budgethouders die dat willen, gemakkelijker de overstap kunnen maken van pgb-zorg naar gecontracteerde zorg, dus zorg in natura. Dit punt speelt al jaren en we vinden het positief dat dit nu is opgepakt. Om contracteren te vereenvoudigen, wil minister Helder investeren in een breed pakket aan voorlichtingsactiviteiten.
Voorlichting is goed, maar dan moet het wel om eerlijke voorlichting gaan. Daarmee bedoelen wij, dat er naast informatie over zorg in natura, de informatie over pgb-zorg niet mag ontbreken. Op die manier kan een zorgaanbieder een zorgvuldige afweging maken en inschatten wat de gevolgen daarvan zijn. We denken aan voorlichting over regels, financiering, eigen regie en het in beeld brengen van goede voorbeelden.
We waarderen het initiatief van minister Helder om de kwaliteit van pgb-zorgaanbieders beter inzichtelijk te maken. Een transparant register van zorgaanbieders, zoals de minister voorstelt, helpt daarbij. Volgens ons is daarbij informatie, op basis waarvan een budgethouder kan beoordelen of hij te maken heeft met een deugdelijke zorgaanbieder, onmisbaar. Transparantie van kwaliteit is niet alleen belangrijk op het moment dat de budgethouder gaat wonen in een wooninitiatief. Ook daarna blijft de vinger aan de pols cruciaal. Dit zou volgens ons kunnen via kwaliteitstoetsing door een onafhankelijke derde.
Overige
Gewaarborgde hulp (Wlz)
We zijn blij dat de gewaarborgde hulp wordt afgeschaft, omdat dit bij bepaalde zorgprofielen verplicht werd gesteld, terwijl een budgethouder soms wel goed in staat is zelf het pgb te beheren, of waar al een wettelijk vertegenwoordiger is aangesteld. Dat maakt de gewaarborgde hulp overbodig en voor hen was de verplichting van de gewaarborgde hulp juist een obstakel. In de situatie dat mensen niet zelfstandig met een pgb kunnen werken, moet nu worden bepaald of er een wettelijk vertegenwoordiger aangesteld moet worden. Ten aanzien van de gemachtigde is het echter nog de vraag hoe de kwestie van aansprakelijkheid is geregeld. Daar moet nog naar worden gekeken.
Zorg op Maat (Wlz)
Hierover schrijft minister Helder dat het vanwege financiële redenen de bedoeling is dat zorgkantoren het budget toekennen op maat. Hierbij wordt het budget vastgesteld op basis van het budgetplan, in plaats van het volledige budget van het zorgprofiel. Hiervoor is nog geen wettelijke grondslag. Deze werkwijze mag dus niet zomaar worden toegepast.
Zolang het niet in de wet is vastgelegd, moet aan de budgethouder duidelijk worden gemaakt dat het bijstellen van het Wlz-budget een keuze is. Het mag alleen in afstemming met, en met instemming van de budgethouder gedaan worden. En budgethouders moeten op de hoogte zijn van de mogelijkheid om ophoging aan te kunnen vragen als de situatie hierom vraagt. Lees hier ons volledige artikel hierover.
Wij zijn voor volledig indiceren op maat, in plaats van de zorgprofielen zoals we nu kennen. Zo wordt de totale zorgvraag (ook EKT en Meerzorg) meegenomen en wordt het budget hierop vastgesteld.
Pgb 2.0 portaal
VNG en VWS hebben besloten de aansluiting van de volgende groep gemeenten aan het PGB Portaal uit te stellen tot (tenminste) 2024. Wij vinden het teleurstellend dat het besluit is genomen om in 2023 geen nieuwe gemeenten aan te sluiten. Eigenlijk was het de bedoeling dat er vorig jaar al ongeveer 21 gemeenten zouden aansluiten, om te toetsen hoe dit gaat en om er lessen uit te kunnen trekken. Er zijn wat ons betreft geen goede argumenten om het wederom uit te stellen.
Wij hebben onlangs een goed gesprek gehad met de plaatsvervangend Secretaris-generaal van VWS om bovenstaande nogmaals te benadrukken. Verder hebben we het eenvoudiger maken van het declareren van meerdere functies die zijn ingekocht bij 1 zorgverlener aan de orde gesteld in dat gesprek. En dat het belangrijk is dat Zvw-budgethouders ook zo snel mogelijk aan kunnen sluiten op het Portaal.
Uitgebreide informatie over bovengenoemde onderwerpen vind je bij onze thema’s.