‘Mensen denken vaak dat gemeenteraadsleden goed op de hoogte zijn en doordachte beslissingen kunnen nemen. Daar ga ik niet vanuit. Ik weet dat de raad vooraf goed geïnformeerd moet worden, en niet alleen door de wethouders. Liefst in hapklare brokken, zodat ze echt overtuigd raken van de noodzaak van jouw pleidooi.’ Aan het woord is Jos Sprenkels, slechtziend vanaf zijn geboorte en volledig blind vanaf de middelbare school. Jos vertelt hoe hij in zijn gemeente zijn invloed laat gelden als het om toegankelijkheid en de positie van mensen met een beperking gaat. En hij roept ook jou op je stem te laten horen.
Tekst en beeld: Martha Vlastuin
Laat zien wat jij nodig hebt
‘Wat wil je budgethouders meegeven?’, is de vraag die we meestal aan het eind stellen. Jos klinkt best streng als hij zegt: ‘Als je iets niet goed vindt gaan, ga dan niet achterover leunen. Wie of wat je ook bent, laat zien waarin jij beperkt wordt en wat jij nodig hebt om in jouw gemeente uit de voeten te kunnen.’ De vraag die daar automatisch op volgt is: ‘Hoe dan?’ Daar heeft Jos wel antwoord op.
Informeren
Hij zit in het Gehandicapten Platform Zeist dat ongevraagd advies geeft aan het college van burgemeester en wethouders (B&W). Als lokaal ervaringsdeskundigen laten zij zien om welke mensen het gaat. ‘Wij kijken vanuit het perspectief van iemand met een beperking en laten bijvoorbeeld zien wat het betekent als je pas om 10 uur zorg krijgt. Dat je dan niet om 9.00 uur op je keukentafelgesprek afspraak kan zijn. En we stellen vragen. Waarom iemand die tijdens dagbesteding heel goed bomen zaagt, dit niet tegen betaling kan gaan doen. Als ik weet dat er onderwerpen ter sprake komen, schrijf ik daar een stuk over en stuur dat op naar de wethouder, maar ook naar de gemeenteraad. Deze heeft namelijk geen adviesorgaan.’
Inspreken
Niet iedereen wil of kan zelf gaan inspreken. Neem dan over de punten die jij belangrijk vindt contact op met het adviesorgaan gehandicapten in jouw gemeente.
‘Tenzij ze zelf doorvragen, moet de raad het doen met de informatie die ze krijgt van de wethouder’ is de ervaring van Jos. ‘Deze wil instemming met zijn voorstel en stemt de
informatie die hij geeft daarop af. De raad moet zich daarom breder, van meerdere kanten laten informeren, maar dat doen ze naar mijn smaak te weinig. Daarom is het erg belangrijk dat ik, jij, wij hen ook onze kant van de zaak laten zien. De gemeenteraad is er tenslotte om het college ter verantwoording te roepen. Maar dan moeten ze wel goed op de hoogte zijn. Ik raad budgethouders daarom dringend aan gebruik te maken van het inspreekrecht waar elke inwoner tijdens elke gemeenteraadsvergadering gebruik van kan maken. Laat je zien, vertel je verhaal, zodat de gemeenteraad een goede afweging kan maken.’
Durven
Als je je afvraagt ‘heeft dat wel zin?’, dan is het antwoord ‘zeer zeker’. Jos: ‘Toon lef, durf ergens op af te stappen. Jos ziet zijn beperking als zijn kracht. ‘Mijn instelling is: Ik ben niet zielig, ik breng iets mee. Het begint vaak bij mijn eigen behoefte, waarna ik kennis vergaar, deze filter op relevantie, dit eerst voor mezelf gebruik om daar later ook anderen van te laten profiteren. Ik zie het als mijn missie om de rol van de mens met een beperking op een voetstuk te zetten, zodat we goed zichtbaar zijn.’
Vuistregels
Heb altijd respect voor de visie van de ander.
Parkeer je emoties en blijf zakelijk.
Alleen dan kom je tot samenwerking en blijf je met elkaar in gesprek.
Heb geduld, wachten is soms het beste, laat niet te snel los, doe dat wel als je het aan anderen wenst over te geven.
Snappen
Om iets voor elkaar te krijgen is het nodig de ander te overtuigen. Jos: ‘Mensen van de gemeente weten vaak niet de reden waarom iets is bedacht. Ik leg ze dan de consequenties uit, zodat ze het echt gaan snappen. Zoals met de stoplichten die ook ’s avonds hoorbaar moeten blijven voor. Voor als een visueel beperkte man later op de avond nog op stap is, na een vergadering op het gemeentehuis of bijeenkomst in de wijk…
Ik zet mensen graag aan het denken, wat vaak al wel tot resultaat leidt. En zo niet, dan kom ik er na verloop van tijd op terug. Want als je een actie inzet, moet je het daar niet bij laten, maar altijd navragen wat ermee gedaan is.’
Hoe toegankelijk is Zeist?
Zeist is de enige gemeente in Nederland met een blindeninstituut op loopafstand van het centrum. De toegankelijkheid voor deze doelgroep is dan ook best goed geregeld. Zo is de route van Bartimeus naar de supermarkt goed aangepast op deze doelgroep, zoals stoplichten die ook geluid geven als er niemand oversteekt, ook later op de avond als de meeste stoplichten op knipperstand gaan. Met geleide tegels op plaatsen waar nodig. Maar ook voor mensen met andere beperkingen zijn er voorzieningen. In het centrum heeft de gemeente op drie plaatsen openbare toiletten aangewezen die zijn aangepast voor rolstoelers.
In de wijk Vollenhove, waar Jos woont, lopen we van zijn huis naar het winkelcentrum, met het wijkservicepunt als tussenstop. Wat direct opvalt is hoe belangrijk het meedenken door ervaringsdeskundigen is. Als ziende zie je simpelweg niet wat nodig is. Waar bijvoorbeeld de geleide tegels nodig zijn. Jos heeft de gemeente afgeraden het winkelcentrum hiervan te voorzien: ‘Die zijn vaak erg glad, ontsierend en voegen voor mij niets toe. Geleide tegels zijn alleen van belang daar waar de veiligheid in gevaar komt. Zoals oversteekpunten, maar ook boven aan de trap van het wijkservicepunt.
De voetpaden in zijn wijk zijn aan één kant van de weg breed genoeg, met weinig obstakels, wel met enkele kunstwerken, maar die hoeven niet weg vindt Jos: ‘Daar moet ook ruimte voor zijn. En goed nieuws, de gemeente gaat 300 obstakels op (fiets)paden weghalen. Deze beperken de toegankelijkheid en blijken bovendien onnodig.’
Handige website/apps
- Ongehinderd, waarmee je altijd en overal inzicht hebt in de toegankelijkheid en voorzieningen van alle publieke locaties: kun je er parkeren, makkelijk naar binnen en naar toilet?
- Hoge nood, waarop je een – aangepast – toilet vindt bij jou in de buurt
