Wethouder Rotterdam over praktisch werken aan vertrouwen

Onze reactie op antwoorden van wethouder De Langen

• Hoe staat u tegenover het pgb?

  De Langen: ‘Ik ben positief over de functionaliteit van het pgb. Het is heel goed in te zetten voor mensen die er bewust voor kiezen, die in staat zijn zelf hun zorg te regelen en in te kopen, en die met ons – overigens brede – aanbod in natura, niet geholpen zijn. Ik zie daar hele goede voorbeelden van. Het staat voor mij als een paal boven water dat het pgb de autonomie van mensen met een beperking vergroot. Wordt het pgb op die manier gebruikt, dan zullen we dat niet ontmoedigen en het mensen zeker niet afnemen.’

  Onze reactie: Er zijn ook andere geluiden. We krijgen regelmatig signalen dat bepaalde gemeenten het budgethouders erg moeilijk maken, zoals bij informele zorg door naasten. Dat zien wij als een vorm van ontmoediging. Niet rechtstreeks, maar via een omweg.

• Wat wilt u zeggen over het negatieve imago van het pgb?

  De Langen: ‘Lijnrecht tegenover mijn pro-pgb-houding staat het fraudeverhaal. Ook in onze stad is daadwerkelijk grootschalig misbruik gemaakt van het pgb. Niet door Rotterdammers, wel door zorgorganisaties. Dat zijn over het algemeen organisaties met bestuurders die het pgb inzetten met zorg van lage kwaliteit aan niet vaardige inwoners. Er zijn rechtszaken geweest met veroordelingen. Dit soort partijen moeten we weren. Om te voorkomen dat ze goedbedoelende mensen misbruiken.’

  Onze reactie: Natuurlijk moet het voor dit soort aanbieders onmogelijk zijn om het pgb op deze manier te misbruiken. Daarnaast blijft het belangrijk te beseffen dat het fraudepercentage bij het pgb nog altijd laag is. Uiteraard is elk geval er een teveel, maar timmer intussen op grond van dit lage percentage niet de hele regeling dicht om fraude te voorkomen. Dat gaat ten koste van de vrijheid van de velen die er wel goed mee omgaan.

• Voor wie is het pgb volgens u bedoeld?

  De Langen: ‘Voor ons is vaak het dilemma of mensen wel genoeg pgb-vaardig zijn. Beseffen mensen wel voldoende waaraan ze beginnen? Ik vind dat we aan de voorkant vaak nog te gemakkelijk doen over wat je in je mars moet hebben. Het is nogal wat. Het gaat niet alleen om de administratie en financiën, maar ook over goed werkgeverschap, goed contact onderhouden met je zorgverleners, de kwaliteit van zorg op peil houden. Om problemen achteraf te voorkomen zou je daarom vooraf beter moeten kijken.’

  Onze reactie: Ook wij vinden dat het aan de voorkant veel beter kan. Toekomstige budgethouders of hun vertegenwoordigers moeten wat ons betreft vooraf niet alleen beter voorgelicht en toegerust worden, ook moet duidelijk zijn dat iemand bewust kiest voor het pgb. Pas daarna kun je plannen maken, bijvoorbeeld over waar je hulp bij nodig hebben. Je hoeft het namelijk niet alleen te doen. Je moet alleen je steun wel zelf regelen. Stel dat je door een cursus bij ons tot het besef komt dat het voeren van beoordelingsgesprekken lastig voor je is, zoek daar dan een oplossing voor, door iemand te vragen het samen met jou te doen.

  De Langen: ‘Een helpende hand moet dan weer niet te snel wisselen, zodat de budgethouder alsnog in de problemen komt. Als iemand wegvalt en je geen vervanger hebt, dan zou je dus eigenlijk terug moeten naar de gemeente.’

• Hoe wilt u werken aan vertrouwen?

  De Langen: ‘Ik zou het wel een mooie uitdaging vinden om als VNG samen met Per Saldo een checklist te maken om aanvragers zicht te geven op de manier waarop zij met het pgb om kunnen gaan. Aan de hand waarvan zij een handelingsplan kunnen opstellen, of hoe je dat ook maar wilt noemen. Een plan dat aan de ene kant de budgethouder houvast geeft en aan de andere kant de gemeente laat zien hoe verantwoord je met het pgb omgaat. Daarmee wint de budgethouder vertrouwen en kan de gemeente haar wantrouwen loslaten.

  Ook gemeenten die nu wellicht minder goed raad weten met het pgb, kunnen hier hun voordeel mee doen. Want laten we wel wezen, als grote gemeente verkeren wij in gunstige omstandigheden. Wij hebben sowieso al acht ambtenaren die goed ingevoerd zijn in de materie. In kleinere gemeenten moeten veel minder mensen veel werk verzetten op heel veel terreinen. Daar ontbreekt het vaak aan mogelijkheden om het pgb goed in te regelen.’

  Onze reactie: Interessant plan en de moeite waard om verder uit te werken. Het kan een aanvulling zijn op een al ontwikkelde lijst van pgb-vaardigheden en op ons pgb-plan. Een ander bijkomend positief effect van een landelijke checklist is, dat het de uniformiteit tussen de gemeenten bevordert.

• Hoe werkt u in Rotterdam aan het vertrouwen tussen gemeente en burgers?

  De Langen: ‘Wij willen heel graag goed luisteren naar onze burgers. Aan zorgvragers willen we graag maatwerk bieden. Juist om je zorg op peil te houden en om jezelf niet tekort te doen, wil ik mensen aanraden contact op te nemen met de gemeente als er iets verandert of als ze vinden dat iets niet goed loopt. Doe je dat niet, dan ontneem je de gemeente de kans om zich erin te verdiepen. Onze aanpassing, het instellen van een indicatie voor onbepaalde tijd, komt voort uit ervaringen van budgethouders. Ook andere situaties kunnen leiden tot vernieuwing. Als je niet komt kunnen wij er niet van leren.’

• Wat te doen als burgers zich toch niet gehoord voelen?

  Dan kunnen zij terecht bij de volgende instanties:

  • De onafhankelijk clientondersteuner, via het Adviespunt Zorgbelang of via MEE.
  • Als dit niet werkt bij het onafhankelijke en onpartijdige meldpuntzorgrotterdam.nl.
  • Als je klachten hebt over de manier waarop je door de gemeente bent behandeld, schakel dan ombudsmanrotterdam.nl in.

• Wat wilt u budgethouders nog meegeven?

  De Langen: ‘Ik heb vaak het gevoel dat mensen het omruilen van pgb naar zorg in natura ervaren als een verlies. Er wordt vastgehouden aan het pgb alsof het een enorm recht en voordeel is. Het is geen wedstrijd, het is zoeken naar zorg op maat. Sluit daarom niets uit, in je eigen belang.’

  Onze reactie: We snappen dat gevoel van verlies heel goed. Pgb staat immers voor eigen regie en vrijheid. Twee belangrijke waarden in het leven die je niet graag inlevert. Het zoeken naar zorg op maat is op zich een goed uitgangspunt, alleen moeten daar wel enkele voorwaarden bij meegenomen worden, om het überhaupt mogelijk te maken voor een pgb te kunnen kiezen. Zoals toereikende tarieven om goede kwaliteit van zorg in te kunnen kopen. En vrijheid in de keuze voor zorgverleners, waarbij informele hulp door naasten ook mogelijk is.

  Aan de andere kant vinden ook wij dat het pgb niet voor iedereen geschikt is. Het kan zijn dat je beter geholpen bent met zorg in natura, maar dat vraagt om een zeer zorgvuldige afweging, met het belang van de zorgvrager op de eerste plaats.