De Algemene Rekenkamer heeft onderzoek gedaan naar bestrijding van zorgfraude. In het rapport ‘Een zorgelijk gebrek aan daadkracht’ gaat het over zorgaanbieders die frauderen en meer over zorg in natura dan over het pgb.
Dit komt volgens de Algemene Rekenkamer vooral, omdat er niet genoeg onderzoek wordt gedaan. We betreuren het dat fraude met pgb door zorgaanbieders nog steeds voorkomt en dat budgethouders daaronder lijden. We vinden dan ook dat we er zoveel mogelijk aan moeten doen om fraude te voorkomen. Voor budgethouders moet het werken met een pgb wel werkbaar blijven. We moeten hen hier zo min mogelijk mee belasten. We moeten de boel ook niet volledig willen dichttimmeren.
Maandbetalingen
Het rapport zegt dat bij het pgb maandbetalingen een risico voor fraude vormen. Het is goed dat ze dit zien. We zien dit probleem ook en vinden dat dit anders geregeld moet worden. Bij een maandbetaling betaal je nu een zorgaanbieder in de maand dat voor een deel de zorg nog gegeven moet worden. Je kunt dus niet controleren of je deze zorg ook daadwerkelijk hebt gekregen.
We vinden dat vooraf betalen voor zorg aan een aanbieder niet mogelijk moet zijn. Budgethouders moeten kunnen zien hoeveel en welke zorg is geleverd. En is de budgethouder het hiermee eens, dan geeft hij toestemming om tot uitbetaling over gaan. Klopt het niet? Dan zal een aangepaste factuur nodig zijn om te kunnen betalen. Dit zal dan dus achteraf moeten plaatsvinden. Zodra budgethouders gebruik gaan maken van het PGB Portaal moeten ze op deze manier gaan werken. Dat levert dan geen extra administratieve lasten op.
We hebben het hier dus niet over een vast maandelijks loon dat je betaalt aan een zorgverlener. Dan heb je direct afspraken gemaakt over de taken en hoeveel vaste uren zorg er maandelijks wordt gegeven. Hierop heb je als budgethouder directe aansturing en controle. Er zijn dan goede afspraken gemaakt over de zorg die je krijgt.
Wat vinden wij?
Er zijn meer oplossingen waar we al jaren op hameren, zoals:
- Ervoor zorgen dat het pgb beschikbaar is voor degenen waarvoor een pgb is bedoeld. Dit zijn hulpvragers en/of hun vertegenwoordigers die een weloverwogen bewuste, positieve keuze voor het pgb maken. Ze willen en kunnen eigen regie voeren over hun leven en dus ook over de zorg. En ze kunnen met een pgb werken. Nu zien we nog te vaak dat hulpvragers uit nood moeten kiezen voor een pgb. Bijvoorbeeld omdat er geen passende zorg is ingekocht of omdat men zorg van een bepaalde aanbieder zou willen die alleen met een pgb kan worden geregeld. Dan moeten we naar alternatieven gaan kijken, zoals individuele contractering in plaats van een pgb op te dringen.
- Ervoor zorgen dat (toekomstige) budgethouders van tevoren goed geïnformeerd en toegerust zijn, zodat ze een bewuste weloverwogen keuze kunnen maken. Dat betekent dat ze vooraf goede volledige informatie over werken met het pgb krijgen. Wat houdt het in, wat moet je kennen en kunnen? Heeft een toekomstige budgethouder/vertegenwoordiger nog niet alle vaardigheden onder de knie heeft om met een pgb te kunnen werken? Dan zullen ze op die punten ook extra toegerust moeten worden, bijvoorbeeld door een training door Per Saldo. Zo kunnen ze foute aanbieders eerder herkennen, waardoor fraude voorkomen kan worden.
- Ervoor zorgen dat budgethouders in staat zijn om organisaties die aanbieden hun aanvraag voor zorg te doen te kunnen beoordelen. Het is onwenselijk dat een organisatie die zorg gaat regelen ook de aanvraag doet. Zie onze flyer Zo beoordeel je zelf de kwaliteit van een pgb-bureau met de 10 belangrijkste punten waar je op moet letten.
- Een zorgaanbieder die fraudeert, zou een halt toegeroepen moeten worden en niet meer werkzaam mogen zijn in de sector. Nu kan een aanbieder ergens anders gewoon opnieuw beginnen met dezelfde foute bedoelingen. Toezicht op de kwaliteit van zorg door gemeenten moet snel en goed geregeld en geborgd worden.
Oneigenlijk gebruik
We vinden dat in het rapport van de Algemene Rekenkamer te weinig gebruik is gemaakt van eerdere onderzoeken naar fraude met het pgb. Ook zeggen de onderzoekers dat budgethouders soms samen met de zorgaanbieder bewust fraude plegen. Dat klopt niet. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat het bij budgethouders bijna altijd gaat om oneigenlijk gebruik. Dit komt omdat de regels moeilijk zijn en niet eenduidig, dus kunnen verschillen per wet/gemeente . Een budgethouder kan hierdoor fouten maken. Wel komt het helaas wel voor dat de zorgaanbieder misbruik maakt van kwetsbare budgethouders, omdat ze niet goed zijn toegerust.
Laten we met elkaar het woord bij de daad voegen en oplossingen gaan uitvoeren.