Resultaten meldactie voorjaar 2024
Dit voorjaar 2024 hielden wij opnieuw een meldactie onder pgb-ouder- en wooninitiatieven en hun bewoners over de zorgkostenstijging. We ontvingen 207 reacties. Dat zijn 3 keer zoveel reacties als bij onze meldactie over dit onderwerp begin 2023. Hieruit blijkt wel hoezeer het onderwerp leeft. De belangrijkste resultaten zijn dat in ruim 36% van de meldingen sprake is van een stijging van de pgb-zorgtarieven in 2024 van meer dan 9%. Dit terwijl de pgb-prijsindexatie voor 2024 slechts 6,37% is. Het uurtarief voor de zorg is verhoogd, waardoor bewoners met hun zorgbudget minder uren zorg kunnen inkopen. In ruim de helft van de gevallen is de verwachting dat binnen 1 á 2 jaar de kwaliteit van de zorg onder druk komt te staan.
Aanleiding en reacties
De reden voor deze tweede meldactie was dat we sinds onze meldactie in 2023 over dit onderwerp, veel nieuwe signalen ontvingen. In deze meldactie hebben we ook gevraagd naar de gevolgen voor de zorg aan bewoners van pgb-initiatieven en wat dit betekent voor de continuïteit van de initiatieven. Op onze meldactie reageerden zowel betrokkenen bij pgb-ouderinitiatieven (42%) als pgb-wooninitiatieven (49%). Dit waren bestuursleden, ondernemers en vertegenwoordigers van bewoners. De meeste meldingen kwamen van initiatieven die tussen de 2-10 jaar bestaan (51%), daarna volgden initiatieven die tussen de 11-20 jaar bestaan (35%) en 9% was starter of bestond net één jaar.
Oorzaken tariefstijging
In 88% van de meldingen bleken de zorgtarieven in 2024 te zijn verhoogd, dat tegenover 82% in 2023. De tariefstijging in 2024 bedroeg 9% of meer in ruim 36% van de meldingen. Zelfs 17,5% kende een stijging van meer dan 12%. Als oorzaken van de tariefstijging werden, net als in 2023, genoemd: de cao-stijging, de pgb-indexatie, de stijging van de overheadkosten, de inzet van dure ZZP’ers of een combinatie van factoren.
Gevolgen voor de zorg en pgb-initiatieven zelf
In 41% van de antwoorden is er sprake van minder uitjes en vrije tijd activiteiten, minder individuele zorg (26%) en minder collectieve zorg (23%). In 7% van de gevallen wordt de zorg geleverd door zorgverleners met een lagere deskundigheid dan voorheen. Over de gevolgen voor het welbevinden en gedrag van bewoners, geeft 42% aan dat die negatief zijn. Er is sprake van meer onrust en stress. Dit komt onder meer omdat er geen vaste begeleiders zijn of omdat er ’s nachts minder medewerkers aanwezig zijn. Verder zijn de bewoners minder uren buiten het initiatief actief. Er is minder dagbesteding. Ook is er sprake van een gevoel van onveiligheid en is er lichamelijke achteruitgang bij bewoners. In 56% van de pgb-initiatieven komt hierdoor de kwaliteit van zorg onder druk te staan.
Continuïteit
Wat betekent dit voor de toekomst van pgb-initiatieven? 55% geeft aan dat ze de reserves die ze hebben kwijt dreigen te raken. Als we vragen naar het voortbestaan van het pgb-initiatief verwacht 14% binnen 1 jaar om te zullen vallen (dit zijn 28 pgb-initiatieven) en 18% binnen 1 à 2 jaar, dit zijn 37 initiatieven. Ter vergelijking, bij onze meldactie in 2023 waren dit 3 initiatieven.
Wat vinden en doen wij?
Veel pgb-ouder- en wooninitiatieven ondervinden de negatieve gevolgen van de kostenstijging aan den lijve. Regelmatig zelfs letterlijk, als we kijken naar het welbevinden en het gedrag van bewoners. De kwaliteit van zorg staat zichtbaar onder druk, steeds meer pgb-initiatieven worden in hun voorbestaan bedreigd. Dit kan zo niet doorgaan.
Wij gaan de resultaten van deze meldactie aanbieden aan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). De meest voor de hand liggende oplossing is, dat de pgb-indexatie de stijging van de zorgtarieven volgt. Wij pleiten voor een pgb-tarief dat is opgebouwd uit reële kostprijselementen, die passen bij het pgb. Van ieder tariefdeel afzonderlijk moet de reële prijsindexatie worden bepaald. Bijvoorbeeld apart voor arbeidskosten en productkosten. Dat moet een reële pgb-prijsindexatie opleveren. Deze werkwijze is ook terug te vinden in de onlangs verschenen Handreiking Toereikende tarieven pgb sociaal domein.
Update 30 juli 2024:
Wij hebben, samen met het Netwerk Ouder(woon)initiatieven, de resultaten van de meldactie besproken met ambtenaren van het ministerie van VWS. Een oplossing is er nog niet. Het ministerie geeft wel een advies aan pgb-ouder- en wooninitiatieven die dreigen om te vallen.
Advies voor pgb-initiatieven
Dreigt jouw pgb-initiatief om te vallen? Ga dan op tijd in gesprek met het zorgkantoor over mogelijke oplossingen en doe dit vóórdat de situatie acuut wordt. De financiële problemen moeten natuurlijk wel zijn veroorzaakt door de zorgkostenstijging, en niet een gevolg zijn van een verkeerde bedrijfsvoering. De zorgtarieven van jouw pgb-initiatief moeten dus (veel) harder zijn gestegen het afgelopen jaar, of de afgelopen jaren, dan dat er was geïndexeerd. Maak het transparant door inzage te geven in de zorginkomsten en zorguitgaven.
Gaat het zorgkantoor niet met je in gesprek hierover? Of zien zij ook geen oplossing? Meld je dan bij het ministerie van VWS. Je kunt hiervoor een email sturen aan [email protected] Wij sturen je email door naar de juiste contactpersoon bij het ministerie van VWS.
