Resultaat meldactie
Begin dit jaar vroegen we bewoners, ouders, bestuurders en ondernemers van pgb-wooninitiatieven om kostenstijgingen en de gevolgen daarvan bij ons te melden. Hierop ontvingen we 68 meldingen van voornamelijk Wlz-initiatieven. Deze meldingen gingen over drie onderwerpen: de stijging van zorgtarieven, energiekosten en de kosten voor levensonderhoud. De reacties betroffen vaak alle drie de onderwerpen. De rode draad is dat de zorgkosten fors stijgen, net als de kosten van energie en levensonderhoud. Bewoners moeten fors inleveren op uren zorg en kunnen de eindjes niet of nauwelijks meer aan elkaar knopen. Wooninitiatieven zelf doen wat ze kunnen en nemen maatregelen om het hoofd boven water te houden. Ze zijn bezorgd over de bestaanszekerheid van hun initiatief en vragen zich af hoe lang ze dit nog volhouden.

Stijging zorgkosten
Een groot deel van de meldingen, 78%, ging over de stijging van zorgkosten. Er waren ook verschillende meldingen over de stijging van kosten voor dagbesteding en het vervoer daarvan. De meeste budgethouders en wooninitiatieven meldden een kostenstijging van circa 10% voor 2023 met uitschieters naar 17%. Dit wordt bij lange na niet gecompenseerd door de verhoging van het pgb met 5,99% in 2023.
Zorgkosten stijgen als gevolg cao-verplichtingen. Zorgmedewerkers hebben recht op hogere lonen en de kosten voor bereikbaarheids- en slaapdiensten zijn aanzienlijk verhoogd.
Resultaat: de stijging van de zorgtarieven betekent voor de individuele situatie van bewoners dat zij te vaak minder zorg kunnen inkopen. Zorg die nodig is komt onder druk te staan en dat heeft grote invloed op de kwaliteit van leven van bewoners.
Wat betekent dit voor de wooninitiatieven, als organisatie die de zorg moet regelen? We zien dat bestuurders van wooninitiatieven, ouders en ondernemers doen wat ze kunnen. Zij spreken af om minder uren zorg in te kopen en om over te stappen op weekendsluiting. Of, als dat mogelijk is, het aantal bewoners van het wooninitiatief te verhogen. Ook zien we dat ze geen extra activiteiten meer ondernemen zoals een uitje. Soms is sprake van een gedwongen overstap naar zorg in natura. Tenslotte zijn er zorgen over verlies van de budgetgarantie, dat is een reden dat de zorg in de toekomst helemaal niet meer sluitend zou zijn.
Stijging energiekosten en kosten levensonderhoud
In 60% van de meldingen is sprake van een stijging van de energiekosten. Een stijging in de kosten voor levensonderhoud, zoals eten en drinken, kleding, verzekeringen en alles wat uit het eigen inkomen wordt betaald, komt voor in 50% van de meldingen. De kosten stijgen fors en soms verdubbelen ze. De energietoeslag wordt soms wel en soms niet toegekend.
Resultaat: deze stapeling van kosten zorgt in combinatie met lage inkomens uit uitkering of werk van bewoners voor financiële problemen. We zien dat ouders bijspringen, als ze dat kunnen. Maar lang niet alle ouders kunnen dit. Wooninitiatieven nemen tijdelijke maatregelen en bezuinigen op voeding en andere kosten. Maar wat betekent het als bewoners straks niet meer aan hun betalingsverplichtingen kunnen voldoen? Het gevolg van alle kostenstijgingen is dat wooninitiatieven zich afvragen hoe lang ze dit nog kunnen volhouden. Sommigen geven aan binnenkort te zullen omvallen. En dit geldt ook voor een aantal dagbestedingen.
Wat vinden en doen wij?
De signalen over de stijging van zorgkosten en andere kosten zijn ernstig. Wij stuurden daarom het resultaat van onze meldactie aan het ministerie van VWS en bespraken dit met hen. Het is niet de eerste keer dat we de pgb-indexatie ten opzichte van de gestegen zorgtarieven onder de aandacht brengen bij het ministerie en de politiek. Als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt lijkt het er op dat dit jaar zorg-cao’s opengebroken gaan worden. Hierdoor wordt het verschil met de pgb-indexatie nog groter. Wij blijven daarom strijden voor een volwaardige pgb-indexatie.
Het ministerie adviseert wooninitiatieven die dreigen om te vallen contact op te nemen met hun verstrekker. Wanneer dit niet het benodigde resultaat oplevert, dan kunnen wij samen met dit wooninitiatief optrekken richting het ministerie van VWS voor het vinden van een oplossing.