Budgethouders kunnen alleen zorg van goede kwaliteit inkopen als de tarieven hiervoor toereikend zijn. Daar strijden wij al jaren hard voor. Maar in veel gemeenten blijven de tarieven voor het pgb in de Wmo en de Jeugdzorg al jaren gelijk of worden zelfs verlaagd. De verschillen tussen gemeenten zijn groot en de opbouw van de tarieven is niet altijd duidelijk. In de uitzending van EenVandaag van 18 maart 2023 vroegen wij daarom opnieuw aandacht voor toereikende tarieven en meer duidelijkheid over de opbouw hiervan.
Begin 2023 deden we een oproep onder budgethouders om tariefverlagingen door de gemeente bij ons te melden. Uit de signalen bleek dat ruim veertig gemeenten de tarieven verlaagden. Kortingen op het tarief van 20, 30, of zelfs 50 procent zijn geen uitzondering. Dit heeft grote gevolgen voor de inkoop van zorg voor de budgethouder.
- de huidige zorgverlener kan de zorg niet meer leveren, waardoor er afscheid moet worden genomen van een vertrouwde en betrouwbare zorgverlener;
- de budgethouder moet naast de eigen bijdrage de meerkosten zelf bijbetalen
- in het ergste geval is er geen zorgverlener te vinden die de zorg wil bieden voor het lage tarief.
Een van de budgethouders die te maken kreeg met een tariefverlaging is Richard Lavalle. Hij vertelde zijn verhaal bij EenVandaag. In zijn gemeente Landgraaf besloten ze begin 2021 om het pgb-tarief te verlagen. Mede dankzij de hulp vanuit Per Saldo, ging de verlaging niet door.
Ook steun nodig bij je pgb?
Pgb en Zorg in Natura
Richard heeft autisme, net als zijn twee zoons. Hij ontvangt een pgb vanuit de Wmo voor persoonlijke begeleiding. Richard: ‘De zorgverlener die mij begeleidt, doet dit al sinds 2010. Wij hebben een hele goede klik samen. Zij ondersteunt mij bij de dingen waar ik tegenaan loop, zowel praktisch als geestelijk. Daarnaast krijg ik een paar uur zorg per week vanuit Zorg in Natura (ZIN). Deze zorgverleners ondersteunen mij vooral in het huishouden.’
Keuzevrijheid en rust
Voor Richard betekent het pgb de keuzevrijheid om zelf een zorgverlener te zoeken waar hij een klik mee heeft. En om zelf de controle te hebben. ‘Mijn begeleider is heel flexibel en ik kan haar altijd bereiken als het nodig is, ook in de avonduren. Voor iemand met autisme is het extra lastig om steeds nieuwe gezichten te zien. In de paar jaar dat ik ZiN krijg, heb ik al 7 of 8 verschillende zorgverleners gehad. Het kost mij meestal een half jaar om aan iemand te wennen. Vaak gaat iemand dan alweer weg en kan ik weer van vooraf aan beginnen.’
Verlaging pgb-tarief
Begin 2021 zijn er plannen bij de gemeente Landgraaf om het pgb-tarief aan te passen. Richard zit in een klankbordgroep van de gemeente, om vanuit het veld te informeren over zaken rond de Wmo en de participatiewet. ‘Wij hoorden dat er plannen waren en dachten dat het om een verhoging zou gaan, vanwege de inflatie. De gemeente deed er vrij geheimzinnig over. Uiteindelijk kreeg ik een brief dat het uurtarief naar beneden zou gaan, van 36 euro naar 26 euro. Een verlaging van bijna 28%. Iemand die je inhuurt, houdt niets over van 26 euro. Hier moeten namelijk ook nog de werkgeverslasten vanaf.’
Protestbrief
De klankbordgroep stuurde een brief naar de gemeente. Hierin werd met verschillende argumenten aangetoond dat het voorgestelde tarief te laag was. ‘Met behulp van de informatie op de website van Per Saldo konden we in de brief laten zien hoe een pgb-tarief opgebouwd moet worden. Ook gaven we aan dat we via Per Saldo wisten dat in andere gemeenten het tarief hoger was. Per Saldo heeft echt met ons meegedacht en ervoor gezorgd dat we een goed onderbouwd verhaal hadden en dan sta je sterker.’
Succes
De wethouder liet uiteindelijk een externe organisatie onderzoeken wat de gevolgen van de tariefverlaging zouden zijn. ‘Na een paar maanden kwam die organisatie met dezelfde conclusie als wij. Namelijk dat ze vergeten waren om de werkgeverslasten mee te nemen in het tarief. Vanuit de wet moet het pgb een gelijkwaardig alternatief zijn voor zorg in natura, maar dat was het zo zeker niet. Uiteindelijk besloten ze om het tarief toch 36 euro te laten.’
Stress
Gelukkig ging de tariefverlaging dankzij de actie van Richard, de klankbordgroep en Per Saldo dus niet door. Maar de hele situatie veroorzaakte bij Richard veel stress. ‘Ik kwam hierdoor bij de crisisdienst van de GGZ terecht en kreeg daar begeleiding en medicatie voorgeschreven. Ik had ook dagelijks contact met mijn persoonlijk begeleidster. Daarvoor was het budget eigenlijk niet toereikend, maar zij vond dat ze dat gewoon moest doen, omdat het nodig was voor mij. Als het tarief was verlaagd, had ik haar niet kunnen behouden, want dan zou zij erop moeten toeleggen. Maar zij is echt onmisbaar voor mij.’
Wat vinden en doen wij als Per Saldo?
Het liefst zien wij landelijk vastgestelde maximumtarieven, net als voor de Wet langdurige zorg (Wlz). Zo voorkomen we dat mensen in de problemen raken en er grote regionale verschillen ontstaan. Wij strijden daarom voor een verplichte aanpak om tarieven per zorgfunctie te bepalen. Waarbij men rekening houdt met alle onderdelen van de kosten en de marktwerking. Zo kom je tot tarieven die overeenkomen met de markttarieven. Wij willen graag dat er een bandbreedte met minimum- en maximumbedragen komt per zorgfunctie en soort zorgovereenkomst. Dus dat het tarief voor bijvoorbeeld huishoudelijke hulp moet liggen tussen die onder- en bovengrens.
Gelukkig hebben we de minister er inmiddels ook van overtuigd dat er iets moet gebeuren. Daarom komt er een handreiking tarieven voor gemeenten. Deze handreiking moet zorgen voor een meer uniforme, uitlegbare en uitvoerbare werkwijze. Samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) nemen we deel aan de werkgroep die deze handreiking ontwikkelt.
De handreiking is wat ons betreft een stap in de goede richting, maar nog lang niet voldoende. Als uit evaluatie blijkt dat dit niet op een goede manier wordt opgepakt of door onvoldoende gemeenten, dan trekken wij opnieuw aan de bel. Dan zijn er wat ons betreft echt dwingende maatregelen nodig om tot toereikende tarieven te komen.
Bron: EigenWijs, juni 2023