Wellicht ken je Joël in ‘t Veld al. Op zijn 17e kreeg hij namelijk een hoofdrol in de film Zomervacht (2023), gebaseerd op het gelijknamige boek van Jaap Robben. Joël speelt de rol van Lucien, die zwaar verstandelijk en lichamelijk gehandicapt is. Op dit moment volgt Joël een Mbo-studie, maar studeren voor iemand als Joël is zeker niet vanzelfsprekend. Joël heeft er altijd voor moeten vechten om een ‘normale’ opleiding te mogen volgen.
Joël (19) heeft dyskinetische cerebrale parese. Deze aandoening komt door een beschadiging in de hersenen. Joël werd klinisch doodgeboren door zuurstofgebrek, maar overleefde na reanimatie. Door deze aandoening is bewegen moeilijk, omdat hij zijn spieren niet goed kan aansturen. En is hij moeilijk te verstaan. Daarom is bij het interview ook zijn moeder Anneke aanwezig. Zij vertaalt wat hij zegt en vult aan.
Shit happens
Joël begon zijn carrière al vroeg. ‘Hij was vroeger altijd al een beetje aan het optreden’,
vertelt Anneke. Toen hij 14 was, heeft hij zelf een theatershow gegeven, Shit Happens in het lokale theater. Dat was een succes. ‘Hij was ook totaal niet bang om voor die zaal te staan, hij had zoiets van “Wat kan mij gebeuren? We gaan dat gewoon doen”.’
Verassing
De ontwikkeling van Joël was een verrassing, en dat is het eigenlijk nog steeds. ‘Elke keer hebben we onze grenzen verlegd en onze verwachtingen bij moeten stellen. Verstandelijk bleek hij al snel in orde, want hij lachte gewoon met 10 weken en hij keek je goed aan. Uiteindelijk ontdekten we dat hij niet veel met zijn lichaam kon. Goed praten zat er ook niet in. En lezen en spellen is ook niet helemaal gelukt, want hij is zo dyslectisch als twee deuren.’ Beiden lachen erom. ‘Als je maar goed kan werken’, zegt Joël dan. Want Joël kan dan wel dyslectisch zijn, of cerebrale parese hebben, gek is hij absoluut niet.
Geen passend onderwijs
Dat is nou net waar het knelt. De combinatie van zijn lichamelijke beperking en zijn gezonde verstand maakte het lastig om voor Joël passend onderwijs te vinden. Anneke: ‘Hij ging met 3 jaar al naar school, een voorbereidende peutergroep, omdat hij zich verveelde. De laatste twee jaren van het basisonderwijs ging hij naar het speciaal onderwijs.’ Anneke: ‘Het speciaal onderwijs was officieel voor kinderen met een beperking, maar de meest voorkomende beperking was autisme. Joël vond daar geen aansluiting’.
Joël: ‘Er is echt iets fundamenteel mis met het onderwijssysteem. Mensen worden tijdens de opleiding al buiten de maatschappij gezet en worden zo niet zelfstandig, kunnen niet voor zichzelf opkomen en blijven een rariteit.’ Met behulp van zijn pgb begeleider doorloopt Joël het VMBO T-niveau en slaagt uiteindelijk magna cum laude. Anneke: ‘Bizar, hij kan geen woord schrijven, maar hij heeft het wel gehaald. Alles mondeling. Joël is een heel gedreven mens. Bijzonder gedreven.’
De beste van de klas
Direct na de opnames van de film Zomervacht begon Joël met zijn MBO-studie AV specialist. In deze opleiding leer je alles wat te maken heeft met audiovisuele producties die worden gemaakt voor televisie, radio en internet. Joël zit nu in zijn tweede jaar. Ook dat ging niet zonder slag of stoot. Anneke: ‘Alle scholen dachten: “Wat moeten we met een jongen die eigenlijk niks kan?” Dat was dus wel een uitdaging.’ Uiteindelijk kon hij op het MBO Rijn IJssel terecht. Anneke: ‘Daar mocht hij in eerste instantie 10 weken komen kijken. Ik moedigde hem aan om deze kans te grijpen en zich te bewijzen. En inmiddels is hij de beste leerling van de klas.’ Joël voegt toe: ‘Ik doe het met heel veel plezier. Lou gaat elke dag elke schooldag met me mee. Zij begeleidt me met reizen en met alles wat ik op school tegenkom: eten en drinken, jas aan- en uittrekken, maar bijvoorbeeld ook met mijn filmapparatuur. En ze vertaalt wat ik zeg.’
Extra bewijzen
Trots vertellen ze hoe Joël iedereen heeft verrast. Maar ook vertelt Joël dat hij zich altijd nóg meer moet bewijzen dan anderen. ‘Gehandicapten moeten meer hun best doen en meer laten zien wat ze kunnen, dan anderen die een gewoon gezond lijf hebben. Dat is jammer. Het vereist een enorme bak zelfvertrouwen. En gelukkig heb ik dat wel. Maar zo zou het niet moeten zijn.’
Toekomst
Over zijn droom is Joël heel duidelijk: ‘Naar de filmacademie. De filmacademie is meer gericht op het ontwikkelen van kunstfilms en -stromen. Het is wel heel lastig om toegelaten te worden, per jaar worden slechts 6 studenten toegelaten op deze opleiding.’ Daarnaast is Joël op dit moment bezig met 2 nieuwe, grote filmprojecten. Maar daar wil, of mag, hij nog niet veel over vertellen. Dus, wordt vervolgd!
Bron: Eigenwijs nr. 1 juni 2024