Jos (37), de zoon van Pieter, woont sinds 2007 in het Droomhuis in Wageningen. Een pgb-ouderinitiatief, waar op dit moment 6 bewoners met verstandelijke en/of lichamelijke beperkingen wonen. Een huis waar Jos met veel plezier woont, omdat het midden in de stad staat, en er altijd genoeg te zien en te beleven is. Helaas staat de kwaliteit van zorg in het huis al een tijd onder druk, door de fors gestegen zorgkosten van de laatste jaren. We spreken hierover met Pieter, medeoprichter van het Droomhuis en Margit, persoonlijk begeleider bij het Droomhuis.
In 1999 zijn Pieter en zijn vrouw Marijke samen met andere ouders gestart met het opzetten van het ouderinitiatief. Inmiddels bestaat het Droomhuis 17 jaar en zijn er bewoners gegaan, gekomen en gebleven. Het Droomhuis koopt zorg in bij ’s Heerenloo, een grote landelijke zorgorganisatie voor mensen met een beperking. Een van de zorgverleners is Margit. Zij is sinds september 2023 werkzaam bij het Droomhuis als persoonlijk begeleider. Margit: ‘Ik heb vorig jaar heel bewust gekozen voor het werken in een pgb-ouderinitiatief, want dat is voor mij de kers op de taart. Ik vind het heel fijn dat ouders zo nauw betrokken zijn bij het initiatief, dat is echt een extra toevoeging. Ook vind ik de zorg op maat die ik hier kan bieden echt zorg zoals die inhoudelijk zou moeten zijn.’
Ben je betrokken bij een ouder- of wooninitiatief en heb je hulp nodig?
Stijging zorgkosten
De laatste jaren staat de kwaliteit van zorg in het Droomhuis onder druk, omdat de zorgkosten fors zijn gestegen, en het pgb-budget niet in dezelfde mate is meegestegen. Pieter: ‘Dat betekent dat we flink hebben moeten bezuinigen en minder zorg kunnen inkopen. In 2023 stegen de kosten voor de zorgverleners met 14,7% en de tarieven voor het pgb met 5,99%. Voor dit jaar zijn de verschillen gelukkig iets kleiner, de zorgkosten stegen met 11,8% en het pgb steeg met 6,37%. Maar het loopt nog steeds heel erg uit de pas, en we komen echt geld tekort om de zorg in te vullen zoals we eigenlijk zouden willen.’
Woontoeslag en budgetgarantie
Pieter: ‘En dan hebben wij nog het geluk dat veel bewoners een
Wlz-woontoeslag krijgen en ook nog een budgetgarantie, omdat ze al wat langer
in het systeem zitten. Dit is een persoonlijk vastgestelde ophoging van het pgb,
die in 2007 werd ingesteld toen een aantal budgethouders te maken kreeg met een
behoorlijke verlaging van het budget. Dit betekent dat we nog een beetje
financiële armslag hebben. Ouderinitiatieven die korter bestaan of willen gaan
starten, hebben dat niet en dan wordt het veel lastiger om een initiatief op te
zetten of in stand te houden.’
Krappe bezetting
Margit: ‘Een van de consequenties van het korten op de zorg, is dat er nu vaker maar 1 zorgverlener op de groep aanwezig is. Zoals op de zondagmiddag. Als je dan iets leuks wilt doen met de bewoners, bijvoorbeeld een wandeling maken, dan moet je een beroep doen op de ouders. Want je kunt niet alleen op pad met 6 bewoners, waarvan er een aantal in een rolstoel zit. En de extra dingen, zoals bijvoorbeeld de paasviering met een gezellig paasontbijt en eieren zoeken. Dat hoort er toch eigenlijk ook gewoon bij. Maar dat soort dingen lukt vaak niet meer.’
Pieter: ‘Toen wij als ouders heel idealistisch aan het ouderinitiatief begonnen, was dat ook met het idee dat het huis een verlengde van onze eigen gezinnen moest zijn. Dus daar hoort dan inderdaad ook een paasviering bij, want iedereen doet wel iets aan Pasen. Maar door de uitgeholde zorg lukt dat niet meer. Ik vind het eigenlijk al knap wat de zorgmedewerkers toch nog voor elkaar krijgen, maar ze moeten daarvoor wel constant de bal omhoog proberen te houden en dat valt niet mee. Daar heb ik groot respect voor.’
Gevolgen voor bewoners
De bewoners zijn misschien niet direct in staat om aan te geven wat zij merken van de uitgeholde zorg, maar indirect zijn die signalen er wel. Margit: ‘Dit zijn mensen die uit zichzelf niet zoveel kunnen. De zorgverleners moeten hen iets aanbieden, een spelletje, een wandeling of een andere activiteit. En als dat niet goed meer lukt, dan merk je dat aan het gedrag van de bewoners. Ze worden onrustiger, vertonen meer negatief gedrag en ze staan lichamelijk en/of geestelijk stil of gaan achteruit. En je merkt dat bepaalde onderdelen van de verzorging er soms bij inschieten. Dan zijn nagels niet geknipt, heeft iemand vlekken in zijn kleding of zijn de tanden niet gepoetst.’
Bezuinigingen
Behalve het korten op de zorg zijn er ook andere bezuinigingen doorgevoerd in het Droomhuis. Eerder werd gewerkt met gastvrouwen, die zorgden bijvoorbeeld voor het eten en de was. Daardoor konden de zorgverleners meer tijd en aandacht besteden aan de bewoners. Nu doen de zorgverleners deze taken zelf. Pieter: ‘Je merkt dat de werkdruk hoger is. Als je voorheen een praatje maakte met een zorgverlener, namen ze daar de tijd voor. Nu staan ze tijdens het gesprek gelijk even de was op te vouwen.’
Voortbestaan
Margit: ‘Wat ik niet begrijp, is dat in de politiek en in zorgland iedereen het voortdurend heeft over inclusie. Hoeveel meer inclusie en betrokkenheid wil je hebben dan bij een ouderinitiatief? Maar als de pgb-tarieven niet toereikend zijn, dan wordt de voortgang ervan bedreigd. Pieter: ‘Wonen in een ouderinitiatief is voor de overheid ook nog altijd vele malen goedkoper dan in zorg in natura. De hoogste pgb-budgetten zitten rond de 120.000 euro en een intramurale plaats kost minimaal 140.000 tot 160.000 euro. Dus je zou denken dat ook voor hen het voortbestaan van ouderinitiatieven van belang is. Maar dat kan alleen op een goede manier als de pgb-tarieven meestijgen met de zorgkosten.’
Bron: EigenWijs nr. 01 juni 2024